İstanbul
29 Mart, 2024, Cuma
  • DOLAR
    32.36
  • EURO
    34.98
  • ALTIN
    2325.4
  • BIST
    9079.97
  • BTC
    70358.73$

Planlama mı Yasaklama mı: Balıkçılık Yönetiminde Stratejik Yaklaşım

23 Kasım 2021, Salı 08:55
Planlama mı Yasaklama mı: Balıkçılık Yönetiminde Stratejik Yaklaşım

Son zamanlarda, en belirgin olarak Marmara Denizi özelinde yaşanan müsilaj hadiselerinin öncelikli çözümü olarak endüstriyel (12 metre üstü av vasıtaları ile yapılan) balıkçılık faaliyetlerinin yasaklanması önerileri gündemdedir.

Oluşum nedenlerinin içinde kurallara uygun balıkçılık faaliyetleri olmamasına rağmen, ekosistem dengelerinin tekrar oluşturulması amaçlı planlı ve özgün kurallara uygun çözümlerin parçası olabilecek avcılık sektörünün, böylesi bir tam veya kısmi yasaklama ile temel ve ikincil paydaşlarınca yaşanacak sıkıntıların tespiti, değerlendirilmesi ve yönetimi konusunda önerilerin gelmemesi ise düşündürücüdür.

Balıkçılık Yönetimi Profesyonellerinin dikkatini çekebilmek ve “Denetleyemediğini Yasakla” yaklaşımının sakıncalarının değerlendirileceği umuduyla çok kısaca birkaç temel tespiti kez daha kaleme alma ihtiyacı duydum.

 Öncelikle;

  • Sektörel öneri, teklif, beyan, kural, karar ve benzeri her türlü söylem ve uygulama mutlaka doğrulanmış veriye dayalı, gerekçeleri ve sonuçları açık ve anlaşılır, sebep sonuç analizi yapılmış, geçiş süreleri ve uyum destekleri belirlenmiş, teşvik ve önleme metodolojisi ve denetim planlaması yapılmış, adil ve kapsayıcı, denge ve empati temelli, önyargı ve popülerlikten uzak olmalıdır.
  • Kanunlar, yönetmelikler, genelgeler ve dahi tüm idari ve akademik yazışmalarda kullanılan terimler ve tanımlamalar mutlaka açık ve anlaşılır olmalıdır. (Balıkçı ve Balıkçılık ne kapsam ve anlamda, Su Ürünleri ne kapsam ve anlamda kullanılıyor gibi)
  • Ekosistem Yönetimi, ilgili ortama etki eden tüm iç ve dış değişikliklerle ilgili bilgi, bütüncül veri ve değerlendirme temelli, etkin bir yönetişim metodudur. (Tabi ki çevrenin bütüncül yapısının korunması temel hedeflerden biri iken, hedef ilgili sektörel faaliyetlerin sürdürülebilirlik temelli yönetiminin planlanmasında ve izlenmesinde detaylı veri, değerlendirme ve öngörü temelli bütünselliğinin sağlanmasıdır)
  • Sürdürülebilirlik, hedef sektörler için ve Ülkesel Devamlılık Stratejileri doğrultusunda, gelecekte de arttırılmış saygınlık, rekabetçilik ve refah düzeyinin sağlanması amacıyla doğru tespitler ve tedbirlerle yapılan temel paydaşlar ve uzmanlar katılımlı planlama ve uygulamalardır. (Bilhassa balıkçılık gibi çok yönlü stratejik sektörler için, sadece ekonomik büyüklük veya etkinlik üzerinden ayrımcı öncelikler tanımak, popülist söylemlere paye vermek, kısa vadeli ve sınırlı kararlar ve uygulamalar olmamalıdır, değildir)
  • Paydaş, Sektör Temsilcisi, Uzman kişi ve örgüt tanımlama ve değerlendirmeleri uluslararası kabul görmüş normlara göre yapılmalı, yönetimin karar ve tasarrufları ile uyumlu olmaları bir tercih nedeni değil, yaygın, etkin, temsilciliği yapılan ilgili kesimlerin desteğini almış, ön yargı ve yönlendirmelerden arınmış, Milli ve sektörel ortak sürdürülebilir hedef ve uygulanabilir önerileri sunan kurumsal yapılara ve konuya hakim uzmanlara itibar edilmelidir. (Balıkçılık temel paydaşları balıkçılar, tacirler, halka arzı gerçekleştiren esnaf ve işletmeler iken; balıkçılık yönetimi paydaşları temel ve ikincil paydaşlar, uzman akademisyenler ve ilgili bürokrat ve teknokratlardır)
  • ……………..

Görüldüğü gibi maalesef hala tanım ve yaklaşım olarak ortak zeminde mutabık kalınması gereken kavram, söylem, yaklaşım, değerlendirme ve uygulama bütünlüğüne erişememiş bir Balıkçılık (Avcılık ve Yetiştiricilik) Sanayi, İşleme, Toptan ve Perakende Ticaret, Hizmet ve Servis, Tedarik ve Yan Sanayii, Lojistik vb. Temel Sektörümüzün ve bağımlı olduğu doğal ve yönetimsel ekosistemin bir bütün olduğu noktasında görüş ve yaklaşım farklılıkları vardır.

Bu durum da, hala işlevsel / yetki ve sorumluluk almış sektörel örgütler, temel paydaş katılımlı ve sektörel destekli danışma kurulları, araştırma / veri / bilgi temelli ve yine sektör destekli bilimsel tavsiyeler, başta kıta sahanlığımız olmak üzere açık denizlerdeki her türlü hak ve hukuk temelli üretim ve işleme faaliyetlerimizin koordinasyonu, bütüncül ve stratejik sürdürülebilirlik, ekosistem yönetimi, iklim değişikliği uyum planlaması, inovasyon ve rekabetçilik, mavi büyüme ve döngüsel ekonomi, veri toplama / doğrulama / değerlendirme, risk analizi ve kriz yönetimi, orta ve uzun vadeli sektörel faaliyet ve alansal doğal kaynak paylaşımı planları vb. gibi temel konulardaki eksikliklerimiz sektörümüzü manipüle edilebilir ve olumsuzluklara karşı hassas hale getirmektedir.

İşte bu ve benzeri nedenlerle, balıkçılık yönetimi uzmanlarımızın, sorumlu ve yetkililerimizin bir an evvel sadece bir kısmının tespitini burada paylaştığım hususlarda yeniden değerlendirmede bulunmalarını, bilhassa son 5-6 yıldır sektörel faaliyetlerin planlanması ve yönetişimi açısından farklı bir değerlendirme metodolojisi olarak ortaya çıkan “Hasat Stratejileri” yaklaşım ve uygulamalarını da her türlü sucul ekosistem ve ilgili sektörleri içeren yönetişim planlama ve milli stratejilerinin içine dahil etmelerini temenni ederim.

Eminim ki, iyi ve farklı örneklerini başta AB olmak üzere BütüncülBalıkçılık Yönetişimi Stratejisi ve Metodolojisini uygulayan ABD, Avustralya, Çin, Japonya, Norveç vb. gibi ülkelerde açıklıkla görebileceğimiz katılım, veri toplama / doğrulama ve izleme, müdahale ve uygulanabilir sürdürülebilirlik temelli kurallara uyum ve sistemsel stratejik metodolojilerin uygulanması Ülkemizde de yapılabilir.

Korkarım ki, tüm paydaşlar ve ilgililerin ortak hedef ve hareket belirleyememe, çıkar ve güç çatışmaları, uyumsuzluk, yasaklamalarla yönetim, parçalı ve kopuk karar ve uygulamalar, detaylarda boğulma, plansızlık ve keyfiyet, karar ve uygulama farklılıkları, sorumluluk almama, kurallara uymayan, suçlu gösterme ve ben / biz yaklaşımı vb. gibi temel zafiyet göstergelerinden kurtulamazsak, çok yakın zamanda, alt sektörlerine bakılmaksızın, çok stratejik bir endüstrimiz var olma mücadelesinin içine itilecektir.

 

M. Binhan Ganioğlu                                                          

11.2021 (Ankara)

Yorum Yazın

E-posta hesabınız sitede yayımlanmayacaktır. Gerekli alanlar ile işaretlenmişdir.