Trolcülük, Trol Avcılığı ve Orta Su Trolü

Denizlerde ve ülkemiz denizlerinde son 10 yılın yeni geliştirilen Trol Avcılığı yöntemlerinden Orta Su Trol Avcılığı; Balık avcılığı yöntemlerinden bir tanesi olup denizlerde ve denizlerimizde teknolojinin getirdiği kolaylık sayesinde balık popülasyonu üzerinde onarılması güç ve geriye dönülmez yaralar açan maalesef bir avcılık türüdür.

Orta Su Trol Avcılığı Nasıl Yapılır?

Ülkemizde yasal olarak 24 metre derinlikten sığ sulara inmesi yasak, 24 metreden derin sularda Trol Avcılığının serbest olduğu bölgelerde 12 metreden büyük çift tekne vasıtasıyla çekilen kullandığı ağ aracında ağırlıkları ve balığın hapsedildiği torbası bulunan bir av aracıdır. Bu avlanma aracındaki yöntem şöyle izah edilebilir;

Balıklar teknede bulunan balık bulucu cihazlar (dikey radar ve yatay sonar cihazları echo sounder ) aracılığı ile tespit edilip balık yoğunluğu ve su derinliği keşfedilerek o bölgede teknedeki ağlar suya bırakılıp iki tekneye bağlı şekilde arada kontrol açmaz halatları ile tekneler bağlanır. Ağırlıklar da balığın keşfedildiği su derinliğine göre ayarlanır, makine devirlerinin ağı dibe indirme veya yüzeye çıkarma kontrolü sağlanıp ya hızlı ya devirsiz çalıştırılarak balıklar avlanmaya çalışılır.

Bu avlanma aracını hem tekne hem de ağ olarak biraz irdeleyelim ve açıklayalım;

Orta Su Trolü Teknesi, ilk başlarda ahşap ve küçük boyutlu ve küçük makinalı tekneler ile başlamış, süreç içerisinde balık stoklarının düşmesine bağlı verimin bu teknelerle azalması ve makine gücü büyük tekne boyutları büyük sac teknelerin daha çok güçlü halde avlanmaya olanak vermesi sonucunda giderek güçlü makine büyük şanzıman ve büyük sac teknelere evrilmiştir ve buna bağlı olarak ağ boyutları da büyümüştür.

Buradan şöyle bir çıkarım yapmak istersek; her yıl daha çok balık avlayabilmek için makinalar ve tekneler büyümüş büyüyen makinanın daha çok güç üretebilmesi için ağır yük şanzımanı olarak ağır devir şanzımanlar ve buna bağlı olarak ta büyük pervaneler kullanılmaya başlanmıştır. Bunun sebebi de daha geniş alanı tarayabilmek için büyük avlar kullanarak daha çok balık tutulması amaçlanmıştır.

Bu büyüyen güç sayesinde büyüyemeyen küçülen, çoğalamayan azalan bir canlıya yani balıklara savaş açılmıştır. Her sene stokların azalmasına rağmen bu devasa güç kaynakları, av araçları büyümeye teknolojinin verdiği kolaylıklar neticesinde daha da büyümeye ve güçlenmeye, güçlü şekilde deniz canlılarının üzerine gitmeye devam etmektedir.

Bu Avcılık Türü Denizlerimizde Hangi Balık Türlerini Avlar?

Özellikle Karadeniz’in bütün balıklarının besin kaynağı olan çaça balığını avlar. Diğer balıklardan hamsiyi, istavriti, çinakopu, mezgiti ve hatta kalkan balığını avlarlar. Bu av türü yasak olmasına rağmen dip balıklarını da avlar.

Dip Balıklarını Nasıl Avlar?

Başta anlatmış olduğumuz tarifteki ağırlıkları dibe indirerek ağın dibe sürtünmesi sağlanır ve böylece dip balıkları da avlanır. Teknoloji sayesinde sonar cihazlarıyla balık avlama esnasında yakın bölgedeki balıkları da görerek teknenin yönünü balıkların bulunduğu tarafa doğru çevirerek onları avlamaya da imkan tanır. Denizde dağınık bulunan ve diğer avcılık yöntemleriyle yani gırgır tekneleriyle avlanması çok ekonomik olmayan, av sarıldığında toplamda az miktarda avlanıp ekonomik değeri az olacağından çevrilmeyen ve avlanmayan balıklar, orta su trolü marifetiyle sağından ve solundan, altından ve üstünden defalarca ağ çekilmek suretiyle avlanır.

Buradaki önemli not; bu dağınık balıklar avlanmasa bir sonraki seneye kalacak ve yumurtlamaya aday balıklar olacaklardır. Fakat bu avcılık marifetiyle dağınık balıklar dahi toplanarak ortadan kaldırılmakta ve yok edilmektedir.

Son 2 yılda yeni geliştirilen bir yöntemle bu teknelere ekonomik değeri olan iri balığı ayırmak için yuvarlak fırlatma yöntemiyle ayrıştırma yapan tambur elekler takılmıştır. Bunların avlanma esnasındaki torbasına giren balıkların %90’ı ölmektedir. Bu elekler vasıtasıyla ölü balıkları ayrıştırarak küçük boyuttaki ölçütleri kurtarmayan balıklar denize atılmakta ve diğerleri satışa sunulmaktadır.

Bu avlanma yöntemiyle avlanan balıklardan sadece çinakop ve kısmi olarak hamsiden vatandaşın evinde tüketebileceği balıklar avlanır. Diğer avlanan balık türleri yağ ve yem fabrikalarına taşınır. Denizdeki her büyük balık beslenip yaşamını sürdürmesi için diğer türlerden küçük balıklara muhtaçtır. Küçük balıkları avlayan bu avlanma aracı ve tekniği ile büyük balıkların da besin kaynağını yok ederek onların da denizlerde dolaylı olarak yok olmasına sebep teşkil etmektedir. Buna örnek olarak insanların hayatını da gösterebiliriz; Atasözü; her insan doğduğu yerde değil doyduğu yerde ikamet eder. Her balık ta doyduğu besin kaynağının bol olduğu yemli alanlarda bulunur. Yem balıklarını yok ederseniz balıkçılığı yok etmiş olursunuz. Orta Su Trolü ve Trol Avcılığı Geleneksel Kıyı Balıkçılığını da yok etmiş durumdadır. Geleneksel kıyı balıkçığından faydalanan binlerce balıkçı mağdur durumdadır. Bunu şöyle izah edebiliriz; Geleneksel kıyı balıkçısı sadece palamut ve çinakop avcılığı ile geçinmeye mahkum edilmiştir. Bu balık türleri de her yıl olmamaktadır bundan dolayı yıllar içerisinde kıyı balıkçısı denizden maalesef uzaklaşmış ve yok olmakla yüz yüze kalmıştır.

Orta su trolü avcılığı yapanlar kıyı balıkçısının kalkan balığı ve dip avcılığı yapmasını, barbun ve istavrit avlamasını ve sezon boyu denizden istifade etmesini engellemiştir.  Kurduğu kalkan balığı ve diğer dip ağları bu araçlar vasıtasıyla tahrip edildiği, gece ve gündüz ortadan kaldırıldığı için kıyı balıkçısı artık ağ kuramaz hale gelmiştir ve denize zararsız olan kıyı balıkçılığı atık sonlara doğru yaklaşmaktadır. Derinlik ölçülerini ihlal eden bu trol avcıları geceleri işaret lambalarını karartarak mendireklerin dibinden dahi ağ çekmeyi göze almış AIS cihazlarını kapatarak veya arıza beyan ederek denizde yasaları ihlal etmek için kendine yöntem seçmişlerdir. Palamut zamanı dahi kıyıdan 3 metreye uzatma ağı kuran kıyı balıkçılarının işaret lambalı avlarını tahrip edecek kadar gözü karartmışlardır. Orta su trolü avcılığı yapanlar içinde kurallara uyan, diğer balıkçılara saygı duyan balıkçılar da vardır. Ama bunlar bir elin parmaklarını geçmez.

Bu avcılık yöntemiyle avlanan balıkçılar kütleler halinde balıkların bulunduğu bölgeyi keşfettiklerinde, birbirlerine haber vererek davet ederler ve o kütleler halindeki balık 12 saati geçmeden ortadan kaldırılır ve yok edilir o havza o balık türünden tamamen temizlenmiş hale gelir. Bahse konu bölgelere artık o tür balıkların gelmesi için aradan uzun bir süre geçmesi ve denizin dalgalanarak balıkçıların denize çıkamaması gerekmektedir.

Sonuç olarak; orta su trolü avcılığı ve trol avcılığı bir göl olan Karadeniz’den kesinlikle çıkarılmalıdır yoksa tamiri ve telafisi mümkün olmayan bir sona doğru gidilmektedir. Bu sonucu aslında bu avcılığı yapan arkadaşların tümü de bilmektedir. Bu tekneler (Gırgır, Orta Su Trolü ve Trol) Akdeniz ve komşu ülkeler ile yapılacak balıkçılık geliştirme anlaşmalarıyla beraber bu ülkelere gönderilmek vasıtasıyla Karadeniz’in kurtarılması sağlanmış olacaktır.

Seyfi ÖZTÜRK