İklim Değişikliği, Su ve Gelecek İşbirliği Raporu’na göre göçler artabilir

Akademi Başkanı Dursun Yıldız, Fırat-Dicle havzasında iklim değişikliği, su ve gelecekteki işbirliği ve kalkınma (Climate change, water and future cooperation and development in the Euphrates-Tigris basin) başlıklı rapor çalışmaları sürerken Türkiye’nin, Irak gibi bölge ülkelerinden uzman ve akademisyenlerle de çevrimiçi toplantılar gerçekleştirildiğini açıkladı.
Bu toplantılara davet edilen ve görüş ve önerilerini açıklayan Su Politikaları Uzmanı ve Hidropolitik Akademi Başkanı Dursun Yıldız, AB’nin bu çalışmasının CASCADES2 projesinin de bir parçası olduğuna dikkat çekti. Dursun Yıldız, söz konusu projenin CASCADES araştırma ekibi tarafından geliştirilen kademeli iklim risklerine ilişkin teorik bir çerçevesi bulunduğunu hatırlatarak, “Çalışmalar biyofiziksel, meteorolojik ve hidrolojik bir bakış açısından iklim değişikliği yaratan etkilere odaklanıyor. Çalışmada iklim değişikliğinin belirlenen bölgelerde tarımsal üretim, ekonomi ve sosyal ilişkiler üzerindeki zincirleme etkileri ile ülke sınırlarının ve sektörlerin ötesine yayılan riskleri de ele alınarak inceleniyor” dedi.
Avrupa Birliği’nin (AB) CASCADES projelerinin amaçları konusuna da değinen Dursun Yıldız, şunları söyledi: “CASCADES konsorsiyumunun projeleri, iklim değişikliğinin Avrupa dışındaki ülkelerin ekonomilerine ve toplumlarına yönelik oluşturacağı risklerin AB’yi nasıl etkileyeceğini araştırıyor. Bu proje kapsamında yapılan çeşitli araştırmalarda bu risklerin Avrupa toplumlarının karşı karşıya olduğu problemleri nasıl etkileyebileceği analiz ediliyor. Bu risklere karşı oluşturulacak bir AB politikasına katkıda bulunulması amaçlanıyor.”
“SU SORUNU SAATLİ BİR BOMBADIR”
Dursun Yıldız, hazırlanan Fırat-Dicle Nehir Havzası ile ilgili rapor konusunda da yaptığı açıklamada, AB’nin CASCADES projesinin kapsamında gerçekleştirilen Fırat-Dicle Nehir Havzası vaka çalışmasının da teknik olarak bu havzadaki riskleri ve zayıflıkları teşhis edip ve olası risk azaltma önlemlerini ele aldığını belirtti.
RAPOR İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNDEN ETKİLENEN ÜÇ RİSKİ KONU ALIYOR
Hidropolitik Akademi Başkanı Yıldız, hazırlanan bu raporun mevcut literatür araştırması ve verilerin analizinin yanı sıra uzman görüşmelerine, bölgesel uzmanlar ve paydaşlarla bir senaryo planlama çalışmasına dayandığını söyledi. Raporun üç ana bölümden oluştuğunu ifade eden Dursun Yıldız, raporun birinci bölümünde iklim değişikliğinden etkilenen üç risk alanındaki su ve gıda güvenliği, siyasi istikrar ve şiddet ile sınır ötesi çatışmaların tarihsel ve güncel durumunun ele alındığını dile getirdi. Yıldız, “Raporun ikinci bölümünde iklim değişikliğine karşı kırılganlığı oluşturacak faktörleri göz önünde bulundurarak, iklim değişikliğinin 2050 yılında bu risk alanlarını nasıl etkileyeceği değerlendiriliyor. Raporun üçüncü bölümünde ise su yönetimi, iklim uyumu, sınır aşan işbirliği ve yönetişim sistemlerine vurgu yapılarak, gelecekteki riskleri azaltmak için alınması gereken önlemler ana hatlarıyla belirtiliyor” şeklinde konuştu.
Raporda verilen araştırmanın ana bulgularını yorumlayan Dursun Yıldız, bu konuda da şu değerlendirmelerde bulundu;
“-Raporda Dicle ve Fırat Havzasında  iklim değişikliğinin su kaynakları üzerinde  etkilerinin ağırlaşarak artacağı ve bunun da iç göçler ,yoksulluk, sosyal huzursuzluk gibi sorunları tetikleyeceği yer almaktadır. Raporda İklim değişikliğinin özellikle Suriye ve Irakta yaşanan su sorunlarını daha karmaşık hale getireceğinden ve ağırlaştıracağından  da söz edilmektedir. Ayrıca iklim değişikliğinin   bu ülkelerde ekonomik kayıplara neden olacağı ve bunun da iklim değişikliğine uyum ve daha verimli bir su yönetimi konusundaki çabaları olumsuz etkileyeceği belirtilmektedir.
-Raporda havza ülkelerinde iklimle ilgili su risklerini azaltmadaki başarısızlığın, kırsal nüfusta yoksulluğu, gıda güvensizliğini ve işsizliği arttırabileceği ve nihayetinde bugün görülenden daha büyük ölçekte  iç göçe yol açabileceği de yer almaktadır.
-Raporda kırsal alanlarda artan su sıkıntısının  su üzerindeki rekabeti arttırarak   daha fazla yerel şiddete yol açabileceği (örneğin farklı toplumsal gruplar arasında sosyal gerilim ve çatışmalar),  kırsaldan kente göçün kentsel su temini üzerindeki baskıları arttıracağı, Politik olarak kırılgan ve  su güvencesi olmayan ülkelerde, suyun  silah olarak kullanımının  devlet dışı aktörler ve devlet  tarafından  daha yaygın kullanılan bir siyasi araç haline gelebileceği gibi önemli tespitler de bulunmaktadır”.
Dursun Yıldız, bu tespitin uzun zamandır Hidropolitik Akademi’nin de havza ölçeğinde Su ve Enerji alanında karşılıklı bağımlılığın geliştirilmesi şeklinde getirdiği öneriye uygun bir tespit olduğunu belirttti.Ayrıca , bölgede su ve enerji alanında derinleştirilecek işbirliği üzerinden bölgesel gelişme ve kalkınma projelerinin gerçekleştirilmesine ihtiyaç var, bunun için de ülkelerarasında karşılıklı güven ve işbirliği ortamının oluşması gerekli , bunun da ancak  bölge dışı güçlerin etkisinin azaltılması ve “Bölgeselleşme ve Kurumsallaşma ” anlayışının öne çıkartılması ile mümkün dedi.
SU İŞBİRLİĞİ OLMAZSA BÖLGENİN GELECEĞİ KARANLIK
Dursun Yıldız, raporla ilgili açıklamalarına şöyle devam etti;
“-Raporda ayrıca “Kıyıdaş devletler su yönetiminde sınır ötesi işbirliğini arttıramazlarsa, iklim değişikliği gelecekte su güvenliğini büyük ölçüde tehdit edecektir. Bu da, suya bağımlı tarımsal üretimi ve kırsal ekonomiyi giderek daha fazla etkileyerek ve kademeli olarak bölgesel istikrarsızlığa katkıda bulunarak Suriye ve Irak’ta sosyal kargaşayı körükleyebilecektir”. değerlendirmesi de yapılmış.
-Raporda havzada iklim değişikliğinin ortaya çıkardığı riskler ve fırsatlar hakkında sınırlı farkındalık oluşmakta olduğu belirtilmekte ancak Fırat-Dicle havzasındaki kurumsal kapasite ve politikaların  iklim değişikliğinin zorluklarıyla başa çıkmak için yetersiz kaldığına da vurgu yapılmaktadır.”

Havza Ülkeleri İklim Değişikliğine Uyum Stratejilerini Uygulayamıyor
Hidropolitik Akademi Başkanı Yıldız, raporda havza ülkelerinin iklim değişikliğine adaptasyonundaki sınırlı ilerlemenin nedeninin ülkelerin uyum stratejisinin eksikliği olmadığını, çeşitli ekonomik, politik, güvenlik ve kurumsal zorlukların, politika reformlarını ve teknik uygulamayı engellemesi olduğunun belirtildiğinin altını çizdi. Yıldız, “Bu konuda  “Dolayısıyla havza ülkelerinde sadece uyum çabalarının artırılmasına değil, aynı zamanda bunların etkin bir şekilde uygulanmasını sağlayan yönetişim mekanizmalarının iyileştirilmesine de ihtiyaç vardır. Kıyıdaş devletler bu müdahaleleri tek başına gerçekleştirme kapasitesine sahip olmayabilir, burada uluslararası toplumun desteğine ihtiyaç bulunmaktadır.” önerisi getirilmektedir” dedi.