Zebra Midye Tehdidi Büyüyor

Van Gölü havzası, dışarıdaki su kaynakları ile bağlantısı olmayıp, kapalı bir havzadır. Aynı zamanda çok özel bir ekosisteme sahip olan Van Gölü Havzası, bünyesinde temiz ve bozulmamış doğal kaynakları da barındırmaktadır.

Bölgede ağır sanayinin gelişmemesi söz konusu kaynakların kirlenme sürecini azaltmakla birlikte, en az kirlilik kadar bir başka önemli sorun karşımıza çıkmaktadır. Başta zebra midye ve atlı su kereviti olmak üzere, yabancı ve istilacı türlerin son yıllarda Van Gölü Havzası’nın sucul yaşamını tehdit ettiğini görüyoruz.

Konu hakkında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr.Mustafa Akkuş ile konuştuk.

Dr.Mustafa Akkuş, bütün Dünyada ve özellikle Amerika’da her yıl milyarlarca dolar ekonomik kayıplara sebep olan, ülkemizde ise Keban Barajı’nda, Atatürk Barajı’nda ve diğer yerlerde çok ciddi sorunlara sebep olan bir midye türünün ülkemizdeki sucul kaynaklarda yayılarak habitatlara zarar verdiğini söyledi.

ZEBRA MİDYELER

İnsan eli ile taşınmadığı sürece hiçbir sucul canlının Van Gölü Havzası’na dışarıdan giriş yapmasının mümkün olmadığını ifade eden Dr.Akkuş, evvelce Van Gölü Havzası’nda midyelerin bulunmadığını ve bir anda ortaya çıkmaya başladıklarını sözlerine ekledi.

Van Gölü’nün kuzeyinde kalan Süphan Dağı’nın eteklerinde yer alan Aygır Gölü’nün de zebra midyelerin istilası altında olduğunu belirten Dr.Mustafa Akkuş, zebra midyelerin de diğer istilacı türler gibi rekabetçi ve yüksek üreme potansiyeline sahip olduklarını, bir zebra midyenin üreme döneminde milyonlarca yumurta bırakabildiğini, söz konusu yumurtaların 1 aya yakın sürede su kolonunda planktonlar gibi yüzerek hareket edebildiklerini, girdikleri ekosisteme çok kolay uyum sağlayabildiklerini ve bir süre sonra da bütün habitatı adeta istila ettiklerini sözlerine ekledi.

İLETİM HATLARINI TIKIYOR

Zebra midyelerin sucul hayata verdiği zarar kadar, iletim hatlarına verdiği zarara da dikkat çeken Dr.Akkuş, “Zebra midyelerin Aygır Gölü’nde ilk kez 2017 yılında tespit edilmeye başlandığını, Aygır Gölü’nün ise Adilcevaz İlçesine bağlı Aydınlar beldesinin içme suyunun sağlandığı doğal tatlı su kaynağı olduğunu, Aygır Gölü’nden Aydınlar Beldesi’ne su taşıyan su borularında son bir yıldır zebra midyeler nedeniyle 6-7 kez tıkanmalar yaşandığını, boruların açılması için dışarıdan dalgıçlar getirilerek boruların zebra midyelerden temizlendiğini" söyledi.

SUCUL HAYATI DA TEHDİT EDİYOR  

Dr.Mustafa Akkuş, “Zebra Midyeler sadece iletim hatlarını tıkayarak içme suyunun tahliyesini engellemiyor. Aygır Gölü’nde rakım 1600 – 1700 metre seviyelerinde olduğundan dolayı buradaki biyolojik döngü ülkemizin rakımı düşük olan bölgelerine göre çok daha yavaş gerçekleşiyor ve buradaki göllerin az verimli (oligotrof) grupta yer almasından dolayı Van Gölü Havza’sına ve dışarıdaki ekosisteme hiçbir şekilde yabancı türlerin taşınmaması gerekiyor. Zebra midyeler, içinde bulundukları ekosistemde yaşayan balıkların besinlerine de ortak oldukları için bundan sonraki süreçte Aygır Gölü’nde yaşayan balıkların tür ve sayılarındaki azalış riski de büyüyecektir” dedi.

Bu riski ortadan kaldırmanın en önemli yolunun da bölge halkının bilinçli olmasından geçtiğini ifade eden Dr.Akkuş, evimizin kenarındaki dereleri, bulunduğumuz şehirdeki gölleri ve doğal kaynakları, gelecek nesillere aktarmamız gereken doğal miras olarak görmek ve korumak zorunda olduğumuzu, yabancı ve istilacı türlerin sularımıza taşınmasını engellememiz gerektiğini sözlerine ekledi.